W 1989 roku została wprowadzona oryginalna dyrektywa dotycząca wyrobów budowlanych (CPD), 89/106/EEC i dotyczyła wszystkich wyrobów budowlanych. Jednym z zasadniczych wymogów CPD jest bezpieczeństwo w przypadku pożaru. Przygotowano nowy system testowania i klasyfikacji w celu wdrożenia CPD oraz w szczególności w celu ujednolicenia badania reakcji na ogień wyrobów budowlanych. W 2006 r. kable energetyczne i komunikacyjne instalowane w budynkach i obiektach budowlanych zostały zaakceptowane jako wyroby budowlane, a Euroklasyfikacja w zakresie kabli (2006/751/EC) została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a następnie w normie EN 13501-6.
W 2011 r. CPD stał się rozporządzeniem w sprawie wyrobów budowlanych (CPR), EU/305/2011 i stało się obowiązujące od dnia 1 lipca 2013 r. dla wszystkich wyrobów budowlanych z wyjątkiem kabli. Zgodnie z rozporządzeniem EU, CPR jest bezpośrednio stosowane we wszystkich krajach UE bez dalszych zmian.
CPR kabli
Klasyfikacja reakcji na działanie ognia wszystkich wyrobów budowlanych (w tym kabli) została opublikowana w 2016 r. w 2016/364/EU. Należy zauważyć, że nowo opublikowany schemat klasyfikacji kabli różni się od tego wydanego w 2006 roku.
Data premiery CPR dla kabli została opóźniona do 1 lipca 2016 r., a ostateczna obowiązkowa data ustanowienia oznakowania CE kabli to 1 lipca 2017 r. Tym samym będzie wymagane obowiązkowe oznaczenie odporności na ogień kabla i po raz pierwszy w Europie zacznie funkcjonować “hierarchia” kabli ze względu na wymagania dotyczące odporności na ogień.
W Tabeli 1 przedstawiono schemat klasyfikacji kabli. Kryteria klasyfikacji to wymagania obowiązkowe, a dodatkowa klasyfikacja to wymagania opcjonalne.
Porównanie metod badań pożarowych
Tabela 1 Klasy reakcji na ogień dla kabli
Istnieje siedem Euroklas: Aca, B1ca, B2ca, Cca, Dca, Eca i Fca, przy czym Aca ma najwyższy poziom, a Fca ma najniższy poziom. Poniższe Euroklasy odnoszą się do kilku norm dotyczących testów pożarowych – w szczególności EN 50399, EN 60332-1-2 i EN ISO 1716. Kable zgodne z Euroklasą Eca spełniają minimalne wymogi normy EN60332-1-2. W Tabeli 2 przedstawiono główne różnice między niektórymi metodami testowymi.
Każdy kraj członkowski może przyjąć dowolną Euroklasę, którą uzna za stosowną. Choć obecnie wydaje się, będzie zastosowane następujące podejście:
- Jeśli istnieją przepisy krajowe, muszą być dostosowane do CPR.
- Jeśli przepisy krajowe nie istnieją, nie ma wymogu ich ustanowienia.
- CPR może być bezpośrednio stosowana do niektórych zastosowań, takich jak tunele transportu publicznego bez znaczenia dla warunku (B).
W rezultacie różne kraje UE mogą wymagać stosowania kabli o różnej klasyfikacji do użytku w tym samym środowisku instalacyjnym. Na przykład niektóre kraje mogą wymagać instalowania kabli Euroklasy B2ca w szpitalach, podczas gdy inne kraje mogą zaakceptować kable Euroklasy Cca w takim samym środowisku.
Ponieważ CPR stosuje się wyłącznie do kabli zasilających i komunikacyjnych zainstalowanych na stałe w budynkach, kable krosowe i obszaru roboczego są wyłączone z zakresu niniejszej regulacji.
Ponadto wszystkie kable wyprodukowane przed 1 lipca 2017 r. nie muszą mieć wskazanej europejskiej klasyfikacji CPR i mogą być wprowadzane na rynek i być zainstalowane w dowolnym momencie.
Certyfikacja CPR kabla
Cały proces certyfikacji i etykietowania jest zdefiniowany w normie EN 50575. Niniejsza norma określa wymogi dotyczące ognioodporności dla kabli trwale zainstalowanych w obiektach budowlanych, umożliwiając podanie Deklaracji Charakterystyk (DoP), aby można było oznaczyć kable znakiem CE (na ich osłonie lub opakowaniu).
W EN 50575 udostępniono trzy sposoby poświadczania zgodności w zależności od wymaganej Euroklasy – jest to pokazane w Tabeli 2.
Tabela 2 Systemy poświadczania zgodności z EN 50575
Dodatkowo specyfikacja techniczna CLC/TS 50576 definiuje procedurę i zasady tak zwanego rozszerzonego stosowania (EXAP), w wyniku czego wyniki badań dla jednej konstrukcji kablowej można rozszerzyć na inne kable o podobnej konstrukcji. Opisane zasady EXAP odnoszą się do wyników badań EN 50399 zastosowanych do klasyfikacji w Euroklasach B1ca, B2ca, Cca i Dca, dodatkowych klas wytwarzania dymu s1, s2 i s3 oraz płonących kropel/cząstek.
Zasady EXAP
- Zezwala aby ograniczona liczba kabli należąca do większej “rodziny” kabli została przetestowana ogniowo
- Eliminuje potrzebę szerokiego testowania pojedynczych kabli z rodziny kabli, które mają takie same charakterystyki związane z pożarem
- Wyniki testów są interpolowane do klasyfikacji – albo częściowo, albo dla całej rodziny kabli
- Zmniejszenie kosztów certyfikacji
Niemniej jednak jest bardzo prawdopodobne, że CPR zwiększy koszty testowania i produkcji kabli komunikacyjnych – zwłaszcza dla wyższych Euroklas.
Na Rysunku 1 przedstawiono procedury znakowania CE kabli teleinformatycznych.
Rysunek 1 Procedura oznaczania znakiem CE kabli teleinformatycznych
CommScope i CPR
Firma CommScope od kilku lat przeprowadza szerokie testy z wieloma notyfikowanymi jednostkami certyfikującymi i przygotowuje się do wprowadzenia CPR. CommScope posiada zespół inżynierów, który koncentruje się na tym aby wszystkie kable światłowodowe i miedziane produkowane przez CommScope zostały przetestowane i certyfikowane zgodnie z CPR do dnia 1 lipca 2017. Dotychczasowe testy wykazały, że wszystkie obecne modele kabli LSZH CommScope spełniają co najmniej klasyfikację Dca. Wiele spośród nich spełnia także bardziej surowe wymagania Cca i B2ca. W międzyczasie CommScope oraz Lanster będzie udzielał porad i wsparcia projektantom i partnerom.
Normy referencyjne
EN 50399: Common test methods for cables under fire conditions—Heat release and smoke, production measurement on cables during flame spread test—Test apparatus, procedures, results
EN 13501-6: Fire classification of construction products and building elements—Part 6: Classification using test data from reaction to fire tests
EN 50575: Power, control and communication cables—Cables for general applications in construction works subject to reaction to fire requirements
EN 50576: Electric cables—Extended application of test results
EN 60332-1-2: Tests on electric and optical fibre cables under fire conditions—Part 1-2: Test for vertical flame propagation for a single insulated wire or cable—Procedure for 1 kW premixed flame
EN ISO 1716: Reaction to fire tests for building products—Determination of the gross heat of combustion (calorific value)
EN 61034-2: Measurement of smoke density of cables burning under defined conditions. Test procedure and requirements
EN 60754-2: Test on gases evolved during combustion of materials from cables. Determination of acidity (by pH measurement) and conductivity
Dr. T. C. Tan, CommScope
B.Sc (Eng), DIC, PhD, CEng, FIET
28 Marzec 2017